رزاسه و دمودکس
رزاسه یک بیماري التهابی پوستی مزمن و نسبتا رایج بوده که با علائم قرمزی یا اریتم صورت ، تلانژکتازي یا اتساع عروق مویرگی و گاهی پاپول ها و پوسچول دانه های قرمز برجسته و بعضا چرکی در صورت بروز میکند.
این بیماری علاوه بر پوست میتواند چشم را نیز درگیر کند.
رزاسه صورت را درگیر میکند و متاسفانه روی کیفیت زندگی اجتماعی بیشتر مبتلایان تاثیر منفی میگذارد . مشخصه اصلی رزاسه قرمز و گر گرفتگی پوست است که با استرس ، تغییرات دمایی ،مصرف بعضی خوراکی ها و… تشدید میشود.
انواع :
در واقع این بیماری به چهار شکل مختلف بروز میکند و به چهار نوع تقسیم میشود:
اریتماتوتلانژکتاتیک ETR : عمدتا به صورت قرمزی پایدار و حالت بر افروختگی کل صورت تظاهر می یابد و هم چنین ممکن است در این نوع اتساع عروق خونی نیز مشهود باشند.
فرم پاپولوپوسچولار PPR : قرمزی پایدار و مقاوم صورت همراه پاپول و پوسچول هـاي گذرا .
فیماتوز PHY: قسمتهایی از پوست صورت به ویژه بینی بزرگ و ضخیم میشوند.
فرم چشمی یاocular : با تظاهرات چشمی مانند خشکی چشم، اشک ریزش سوزش،تورم التهاب و قرمزی پلک،و نهایتا صدمه به قرنیه و مشکلات بینایی که میتواند به تتهایی یا در همراهی با علایم پوستی بروز کند.
شیوع :
رزاسه معمولاً از سن 30 سالگی به بعد بروز پیدا
میکند ولی در 50 سالگی و بالاتر میزان شیوع آن بیشتر است و در حالت کلی با افزایش سن شدت آن بیشتر میشود.شیوع این بیماری در زنها و نژاد سفید پوست بیشتر است.و فرم اریتماتو تلانزکتاتیک شایعترین نوع است.
عوامل موثر:
با اینکه پاتوفیزیولوژي این بیماري هنوز به طور
کامل معلوم نیست، ولی به نظر می رسد عنصر کلیدي
آن التهاب و اختلالات عروقی باشد.
براساس تحقیقات انجام شده این اختلال به صورت
افزایش فعالیت وازودیلاتوري ( اتساع عروق) ( گشاد شدن مویرگ ها در پاسخ به عوامل محرک مختلف ازقبیل گر ما، اشعه ي ماورابنفش،استرس، ورزش، الکل و غذاهاي تند و فلفلی تعریف میشود.
علاوه بر اختلالات ژنتیکی که منجر به اتساع عروقی میشود فاکتورهای محیطی نظیر عوامل تشدید کننده ی فوقالذکر به علاوه ی انگل دمودکس نیز میتوانند در پاتوفیزیولوژی این بیماری نقش مهمی داشته باشند.
در بیماران رزاسه، خصوصاً در سنین بالا که به
درمانهاي معمول پس از دو هفته جواب
نمیدهند یا عود مکرر دارند ، بایستی به ردپاي انگل
دمودکس و احتمال دمودسیدوزیس اندیشید . محلهاي
شایع زندگی این انگل در منافذ پوست و فولیکول هاي
مو در پوست سر، پیشانی، چانه، اطراف چشم، بینی و
دهان است و از چربی پوست این مناطق تغذیه می کند. انتقال این انگل به صورت انسان به انسان ازطریق
باشگاههاي ورزشی، استخرها، آرایشگاه ها، اشتراك
لوازم شخصی و بوسیدن امکان پذیر است . این انگل در کنار دیگر فاکتورهاي تحریک کننده نقش مهمی در
پاتوژنز بیماري رزاسه دارد.
البته لزوما همه ی افراد مبتلا به رزاسه دچار دمودسیدوزیس نبستند و تشخیص وجود یا لدم وجود رد پای انگل دمودکس در افراد فقط توسط متخصص پوست امکان پذیر است.
عوامل تشدید کننده :
استرس
گرما :حمام گرم، سونا ،بخارآب، تغییرات ناگهانی دما
آفتاب
استفاده از کرم های چرب
مصرف بعضی مواد غذایی مانند الکل، غذاهای تند یا کاکائو ،مصرف غذاهاو نوشیدنیهای خیلی داغ ، بیخوابی و انجام ورزش های سنگین
مصرف موضعی برخی کرمهای عطری و آرایشی
مصرف کورتون خوراکی یا موضعی
مراقبت پوست در آکنه رزاسه :
مراقبت صحیح از پوست نقش اساسی در کاهش و
بهبود علائم رزاسه بازي می کند. مرطوب کننده ها وجه
مهمی از درمان رزاسه می باشند مخصوصاً در بهبود فلاشینگ و اریتم ( قرمزی ). محافظت پوست از گرما و نور ماورا ءبنفش بسیار مهم است افراد باید با استفاده از ضدآفتابهاي با spf 30و بالاتر از UVA و UVB محافظت نمایند .
درخصوص نوع ضدآفتاب مناسب، برخی از متخصصین
معتقدند که ضدآفتاب هاي فیزیکی (تیتانیوم دي اکسید
و زینک اکساید ) بهتر تحمل می شوند . درخصوص
شستشو و پاك کننده ي صورت، به دلیل حساسیت
پوست، به جاي استفاده از پاك کننده هاي قوي و اسکراب ها، شستشو با آب ولرم و پاك کننده هاي غیرصابونی با PH متعادل توصیه می گردد. بیماران بایستی از مصرف تونرها و سایر محصولات عطری و محرک که حاوي منتول، کافور،سدیم لوریل سولفات، قابضهاي پوستی و هم چنین مواد آرایشی ضدآب و سنگین هستند ، خودداري کنند .
در این گروه از بیماران، اجتناب از انجام عملیات درم
ابریژن و پیلینگ به ویژه در فاز شعله وری بیماری بایستی موردتوجه قرار گیرد . هرچند
رژیم غذایی خاصی در رزاسه توصیه نمی شود، اما از هر عاملی که منجر به گشادي عروق یا علائم فلاشینگ
میشود ازجمله نوشیدن الکل، خوردن غذاهاي حاوي
ادویه تند و مصرف نوشیدنی داغ ( که باعث تشدید گشاد شدن عروق میشوند) باید پرهیز کرد .
به نظر می رسد که رزاسه بیشتر از اینکه قابل درمان
باشد، قابل کنترل است و تشخیص و شناسایی و
به دنبال آن کاهش فاکتورهایی که موجب تشدید
بیماري می شوند، میتواند در کنترل علائم و نشانه ها
بسیار مؤثر باشد.
تشخیص های افتراقی :
افرادي که به رزاسه مبتلا هستند، معمولا علائم .
ظاهريشان را به اشتباه به موارد دیگر ارتباط می دهند.
براي مثال، قرمزی صورت ممکن است به سوءمصرف
الکل یا استرس ربط داده شود ؛ همچنین حضور پاپول
و پوسچول را به عدم رعایت بهداشت ارتباط دهند . از
تشخیصهاي افتراقی مهم رزاسه می تزوان به آکنه
وولگاریس، پري اورال درماتیت، دمودسیدوزیس، رزاسه
ناشی از مصرف کورتون، درماتیت سبوره، لوپوس ر
اریتماتوزیس پوستی حاد وگرگرفتگیهاي مرتبط با یائسگی یا منوپوز اشاره نمود.
برای تشخیص قطعی حتما باید با متخصص پوست مشورت شود.
درمان :
بسته به نوع و شدت علائم درمانهای مختلف موضعی،خوراکی و لیزرها میتوانند برای رزاسه به کار گرفته شوند.ترکیباتی نظیر مترونیدازول،آزالاییک اسید،ایورمکتین،سدیم سولفاستاماید،تاکرولیموس ،ترکیبات ضد دمودکس و داروهای خوراکی نظیر داکسی سایکلین، رتینوییدها و لیزرهای pdl و استفاده از دستگاهIpl توسط متخصص پوست همگی درماتهای موفقی در بیماری رزاسه هستند که میزان موفقیت آنها بستگی به شدت بیماری و انتخاب درمان صحیح و مناسب هر بیمار دارد.
معمولا در انواع پاپولو پوسچولر از دارودرمانی و در انواع اریتماتو تلانلانژکتاتیک از لیزرها استفاده میشود.
برای درمان رینو فیما که در آن بینی برجسته ، بزرگ و حجیم شده ablation ) کوچک کردن حجم بینی با لیزر هایی مانندco2 (سی او 2 ) و یا کوتر انجام می شود.
البته معمولا درمان ریشه کنی وجود نداشته و افردا باید پذیرش درمان طولانی مدت و رعایت توصیه ها و مراقبتهای پوستی به عنوان سبک زندگی خویش را داشته باشند.