لیزر ضایعات عروقی

لیزر ضایعات عروقی

ضایعات عروقی

ضايعات  عروقي پوستي، ضايعاتی  به شكل خال، لك، زخم يا توده های خوش خیم و بدخيم هستند كه منشا آنها  رگ هاي سرخرگي ـ سياهرگي و لنفاوي میباشد . این ضایعات ممکن است از بدو تولد  وجود داشته یا در سنین پس از تولد به وجود  آیند. این ضایعات گاهی خود به خود بهبود میابند اما برخی از آنها نیاز به ببرسی های تشخیصی و اقدامات  درمانی دارند.

انواع ضايعات عروقي

تلانژكتازي، وریدهای عنکبوتی spider angioma  ، عروق ریز کنار بینی، واریسها ، روزاسه ، همانژیوما (نوعی از ماه گرفتگی) ،خال لکه شرابی (Port wine stains) و  دریاچه ی وریدی Venous lakes ،فیستول شریانی وریدیAVM، لنفانژیوما،سارکوم کاپوسی،آنژیوم گیلاسی و سایر انواع توده های خوش خیم و بدخیم عروقی همگی انواعی از ضایعات عروقی هستند.

ضايعات عروقي به سه گروه طبقه بندي می شوند:

۱.انواعی كه جريان خون در آنها شدت زيادي دارد و اختلال عمده  در محل اتصال شريان ها با وريدها همراه است. به طور طبيعي فشار و شدت جريان خون در شريان ها بالاتر و در وريدها پايين تر است. در اين اختلال دريچه ارتباطي بين شريان ها و وريدها كار طبيعي خود را انجام نمي دهند و خون از شریان  با فشار بالا وارد وريدها شده، آنها را گشاد و از زير پوست برجسته و ضربان دار مي كند.

۲.ضایعاتی  كه جريان خون در آنها شدت پاييني دارد و عملكرد مويرگ ها دچار اختلال مي شود؛ مانند بيماري هاي لكه سالمون salmon patch و برخی انواع  ماه گرفتگي

۳.ضايعه هاي عروقي بینابینی .

تلانژکتازی

تلانژکتازی  به معنی گشادشدن عروق است. عروق متسع شده که میتوانند حالت چند شاخه ی ظریف  منشعب از یک نقطه ی مرکزی باشند یا منفرد باشند و معمولا   به قطر نیم تا دو  میلیمتر در زیر پوست یا سطح مخاطی قرار دارند.

عروق متسع ريز كنار بيني

نوعی از تلانژکتازی هستند‌.

مويرگ هاي ريز كنار بيني از جنس سياهرگي هستند و معمولا  اندازه شان زير يك ميليمتر است و به دلايل مختلفي مانند تابش آفتاب و گرما ، ضربه خوردن يا زخمي شدن، رینو پلاستی یا جراحی بینی، داشتن زمينه بيماري هاي كبدي و كليوي، رزاسه،مصرف بعضي داروها و… ايجاد مي شوند. اين ضايعات  گاهي به ليزر پاسخ درماني مناسبي مي دهند اما در بعضي موارد به لیزرها مقاوم بوده و  باید  از روش هاي تخريبي مانند حرارت براي درمان آنها  كمك گرفت.

 ضایعه ی عروقی  عنكبوتي spider angioma

ظاهر آنژیوم عنكبوتي (نوعی از تلانژکتازی) نقطه اي است كه مويرگ هاي بسيار ريزي از حاشيه اش خارج شده و شكل عنكبوتي با ته رنگ قرمز یا بنفش به خود گرفته اند.قطر عروق عنکبوتی  دو تا سه ميليمتر بوده و بيشتر در افراد با پوست روشن ديده مي شوند. یک نکته در معاینه ی این ضایعات این است که : «وقتي اين نقطه را با دست فشار مي دهيم قرمزي اش موقتا از بين مي رود اما بعد از برداشتن فشار دست عروق دوباره پر خون شده و ضایعه دوباره قرمز مي شود.» و همین مساله نشان دهنده ی  منشا عروقي  این ضایعات میباشد .آنژیوم عنکبوتی  معمولا علت خاصی ندارد ولی گاهی بدنبال مصرف بعضي از داروها، یا در زمینه ی برخی  مشكلات كبدي، تابش آفتاب شدید و طولانی به پوست ، مصرف برخی  هورمون ویا قرصهاز جلوگیری از بارداری … می توانند رخ دهند.

واریس پوستی

واریس ها به معنای  گشاد شدن سیاهرگ ها یا تورّم ورید گفته می‌شود که معمولا همراه با پیچ خوردگی عروق میباشد. واریس، یکیاز  شایعترین بیماریهای عروقی است که در نواحی مختلف بدن به ویژه  (در پاها و در صورت) افراد زیادی را  درگیر کرده است. در گذشته، درمان واریس تنها از طریق جراحی‌های پر هزینه و دردناک انجام می‌شد اما امروزه با استفاده از لیزرهای عروقی مختلف  این عمل به راحتی و به صورت کاملاً سرپایی و کمتر تهاجمی قابل انجام است. البته در مورد برخی انواع واریس های عمقی یا بزرگتر و در زمینه ی نارسایی  و اختلالات عروقی ممکن است نیاز به بررسی عروق عمقی و سونو گرافی کالر داپلر و اسکلروتراپی یا درمانهای جراحی عروق باشد.

 روزاسه

روزاسه یا  عبارت است از التهاب و قرمزی مزمن پوست صورت (معمولاً گونه ها ، بینی و پیشانی). که با انواع مختلفی تظاهر میکند از قرمزی زمینه ی صورت که با هیجان ،استرس، گرما ،آفتا ،مصرف برخی غذا ها و دارو های گشاد کننده ی عروق تشدبد میشود تا پاپول و پوسچولهایی روی صورت به شکل بروز جوشهای چرکی در زمینه ی التهاب و قرمزی صورت و یا نوع  اریتماتو تلانژکتاتیک که روی زمینه ی قرمز صورت عروق متسع و تلانژکتاتیک مشهود هستند.

همانژیوما

همانژیوما تومورهای عروقی خوش خیم اغلب مادرزادی هستند که منشا آنها  تکثیر  سلول های اندوتلیال عروق  خونی میباشد . این ضایعات  مادرزادی هستند و درصد زیادی از انها اغلب بدون درمان نیز به تدریج طی چند سال محو می‌شوند اما گاهی نیاز به درمان های دارویی یا لیزر ها دارند.

خال لکه‌شرابی Port wine stains

خال لکه‌شرابی یک نشان پوستی عروقی صاف و مسطح  به رنگ قرمز تیره تا ارغوانی بنفش است.  که برجسته نبوده وافزایش تعداد و نیز اتساع  مویرگ‌های پوست مشخص می‌شود. این ضایعه در ابتدا به شکل لکه‌ای صورتی روشن است که می‌تواند به مرور زمان پررنگ‌تر شده  و به سمت بنفش برود و باعث درگیری عروق عمقی تر ، بافت نرم یا حتی  هیپر تروفی استخوان گردد.

دریاچه وریدی  Venous lakes

یک منطقه ی برجسته   با قطری   یک یا نیم سانتیمتر  متراکم و  آبی تیره یا بنفش تیره ) که در واقع یک کانال عروقی پر خون متسع  ناشی از اتساع در مویرگ های سیاهرگی میباشد . معمولا نواحی شایع بروز این ضایعه  روی لب، صورت و گوش است . بروز و شیوع این ضایعه در سنین بالا بیشتر ایت.

ضايعه هاي عروقي با شيوع بسيار كم

گاهی ضایعات عروقی به دنبال يك ضربه به وجود می آیند؛ مثلا در ناحيه اي كه سرخرگ و سياهرگ به هم متصل مي شوند، مي توان يك ضايعه با ته رنگ خاكستري مشاهده كرد. ضايعه عروقي بدخيمي به نام «آنژيوساركوم» وجود دارد كه نادر است و به صورت تغيير رنگ قرمز ـ آبي و در حد وسيع در كف سر در سنين بالا به وجود مي آيد. بعضي وقت ها بدون علامت است و بعضي وقت ها هم با علامتي مانند تورم همراه است. البته پيدايش بعضي ضايعه هاي عروقي به دليل داشتن يك زمينه است. بيماري هايي مانند بيماري قلبي، اشعه درماني، جراحي هاي سينه مي توانند زمينه هاي ابتلا به بعضي سرطان ها با منشا عروقي را در افراد فراهم كنند.

چه بررسی هایی باید صورت گیرد؟

اغلب تشخیص بالینی و با مشاهده و معاینه متخصص پوست خواهد بود اما گاهی ممکن است نیاز به ارزیابی های پاراکلینیک  نطیر سونوگرافی یاMRIباشد.

برای برخی انواع ضایعات عروقی نیاز به هیچگونه بررسی و اقدام تشخیصی نمیباشد اما در برخی انواع ضایعات عروقی بر اساس نوع ضایعه ،سن و زمان بروز،سایز ضایعه،شرح حال بیمار،محل یا سگمانهای درگیر،طبق تشخیص متخصص پوست ممکن است نیاز به اقدامات تشخیصی و بررسی سایر ارگانهای بدن باشد. برای مثال در برخی از انواع همانژیوم نیاز به بررسی تیرویید و کبد میباشد.

لیزرهای درمانی ضایعات عروقی پوست

در ضایعات عروقی نور همگرا و دارای یک کانون متمرکز  لیزر توسط گلبول‌های قرمز و یا هموگلوبین موجود در  عروق خونی جذب می‌شود.به این ترتیب  انرژی گرمایی ایجاد شده توسط جذب نور  لیزر به ضایعات عروقی  آسیب می‌رساند اما در عین حال  از آنجا که بافت اطراف عروق مقدار ناچیزی از این انرژی را جذب می‌کند، معمولاً تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد و به این ترتیب خطر ایجاد زخم و‌ آسیب بافتی بسیار پایین است.یعنی انرژی لیزر به طور اختصاصی جذب صایعه عروقی و نه بافت سالم میشود.

انواع لیزرهای درمانی ضایعات عروقی پوست

بطور كلي انواع ليزرهاي موثر در درمان ضايعات عروقي شامل :

Krypton laserلیزر

یاKTP

اين نوع ليزر نور سبز با طول موج 520-530nm و همچنين نور زرد با طول موج 568nm متسع مي كند. مهمترین کاربرد اين نوع ليزر در درمان تلانژكتازي صورت است. اما برای برخی انواع دیگر ضایعات با منشد عروقی نیز طبق صلاحدید متخصص قابل استفاده است. فواصل جلسات درمانی غالباً 4-3 هفته يكبار و تعداد جلسات متعدد لازم است. عوارض جانبي آن شامل قرمزي، تورم  و گاهی  دلمه خفيف است.

pulsed dye laser – PDL 

طول موج آن 585nm است.امواج اين نوع ليزر توسط اكسي هموگلوبين جذب مي شود.  اين ليزربرای درمان  انواع  ضايعات عروقي از جمله همانژیوم،port wine stain ،  تلانژكتازي،رزاسه،اکنه های التهابی و قرمز رنگ ( برای جلوگیری از التهاب بیشتر و اسکار یا لک شدن محل آکنه،  اسکار هبیپرتروفیک یا کلویید ( گوشت اضافه محل سوختگی یا اسکار جراحی، استریا روبرا ( ترکهای قرمز بارداری یا بلوغ ید ناشی از چاق شدن به ویژه در مراحل اول که قرمز رنگ هستند وبه طور کلی  درمان انواع ضایعات عروقی و قرمز  با سايزهاي متفاوت كاربرد دارد.

ليزر PDL درمان استاندارد براي همانژیوم و  لكه خال شرابي (Port wine stain) بوده و ميتواند در درمان نوزادان با سن چند هفته نیز  به كار رود.چرا که این لیزر تهاجمی نبوده و بی خطر و بدون عوارض جانبی میباشد. به طور کلی ضايعات صورت و گردن معمولاً پاسخ سريعتري و بهتری دارند. عوارض جانبي شامل عوارض جانبي شامل تغييرات رنگدانه موقت خصوصاً در افراد با پوست تيره، تورم و پورپورای( کبودی یا نقاط ریز خونریزی مویرگی )  موقت كه معمولاً 14-7 روز طول مي كشد تا بهبود پيدا كند.

لیزر diode

طول موج این لیزر 808نانومتر است و یکی از  کاربردهای آن درمان ضایعات عروقی مختلف از جمله تلانژکتازی و واریسها میباشد. از این طول موج علاوه بر درمان ضایعات عروقی در لیزرموهای زاید نیز ‌استفاده میشود.

لیزر Nd:YAG

 لیزر Nd: YAG دارای طول موج 1064 نانومتر بوده که نسبت به دیگر انواع لیزرها توانایی نفوذ به لایه های عمیق تر بافت پوست را  دارد.

و یکی از کاربرد های  آن درمان غیر تهاجمی رگ‌های واریسی از سطح پوست است. همچنین از این طول موج  در روش لیزر درون عروقی نیز استفاده میشود که   از  پرتو متمرکزشده نوری لیزر برای درمان ضایعات عروقی عمقی تر  استفاده می‌شود. لیزر درون عروقی یک روش سریع، بی‌خطر و مؤثر است که نسبت به روش جراحی مزایای زیبایی زیادی داشته و می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.

لیزر یگ ND:YAG  برای درمان رگ های عنکبوتی روی صورت (تلانژکتازی) (گونه، پیشانی، بینی و…) و پاها نیز استفاده میشود.

تعداد جلسات لازم برای  درمان این ضایعات بستگی به فرم، اندازه و محل ضایعات و همچنین نوع و رنگ پوست فرد دارد. ولی معمولا عروق قرمز کوچک طی 1 الی 3 جلسه حذف می شوند؛ و برای حذف رگ های بزرگتر و رگ های عنکبوتی، ممکن است جلسات متعدد بیشتری نیاز باشد.فواصل جلسات درمانی نیز از ۳تا ۵ هفته متغیر است.

تنها نکته منفی این لیزر نسبت به سایر لیزرها دردناک تر بودن آن است که به دلیل نفوذ عمقی ترش میباشد که البته همین نکته باعث تاثیر گذاری بیشتر آن در ضایعات عمقی ای است که به سایر روشهای لیزردرمانی مقاومند.

Intense pulsed light – IPL

این منبع نوری  در اصل لیزر نمیباشد و طول موج واحدی نداشته و طیف وسیعی از دامنه ۵۰۰تا۱۲۰۰نانومتر را در بر میگیردو  در درمان طیف وسیعی از   ضايعات جلدي از جمله ضایعات  پیگمانته،مو،جوانسازی  و درمان ضایعات عروقي كاربرد دارد.

مزایای رفع ضایعات عروقی با لیزر

لیزرها در مقایسه با  جراحی‌های پر هزینه و دردناک  کمتر تهاجمی بوده و  به راحتی و به صورت سرپایی و بدون نیاز به بیهوشی و  با حداقل درد و عوارض جانبی قابل انجام هستند .همچنین اسکار جراحی را بر جای نمیگذارد.

میزان موفقیت درمان ضایعات عروقی با لیزر

درصد موفقيت درمان به نوع و قطر ضايعه ی  عروقي، بستگي دارد. ضايعه هر چه سطحي تر و ته رنگ قرمزتر داشته باشند ، طبعاً ميزان موفقيت هم بالاتر و سریعتر  است، مانند برخی انواع لكه هاي ماه گرفتگي یا همانژیومهای سطحی و خال هاي عنكبوتي. اما ضايعاتی كه عمق بيشتري دارند و بنفش تر هستند، درمان مشكل تر است. در مواردي كه ضايعه به درمان مقاومت نشان مي دهد، مي توان از ليزرهاي ديگري مانند nd yag  و گاها دي اكسيدكربن استفاده كرد. ضايعاتی که خیلی عمیق هستند  و بخشي از آنها تحت تاثیر   اشعه ليزر  قرار نمیگیرند  احتمال  عود مجدد  دارند. و نکته آخر اینکه لیزر درمانی برای  ضايعات  بزرگ و پر خون، به دليل احتمال خونريزي هاي زياد و غيرقابل كنترلي كه در جراحی ممکن است رخ دهد ارجح میباشد.

شما میتوانید سوالات خود را در مورد این مطلب در قسمت پرسش و پاسخ سایت و یا در اینستاگرام ما بپرسید.