درمان اسکار
اسکار یا جوشگاه به پای آسیب ها یا محل التهاب های قبلی در پوست گفته می شود که انواع متفاوتی دارد.
اسکار ها می توانند به صورت تغییر رنگدانه های پوستی و یا تغییر در قوام و شکل بافت پوست بروز کنند.
در تغییرات رنگدانه ای معمولاً محل التهاب قبلی یا آسیب هایی نظیر بریدگی سوختگی و … ( که معمولا خفیف است ) به صورت کاهش یا افزایش رنگدانه های پوستی و در نتیجه تیره تر یا روشن تر شدن پوست ناحیه بروز می کند که به آنها هایپوپیگمِنتِیشِن یا سفیدتر شدن پوست نسبت به حالت طبیعی و یا هایپرپیگمنتیشن یعنی قهوه ای شدن پوست میگویند.
زمانی که اسکار لایه ی میانی و عمقی تر پوست را که حاوی کلاژن و الاستین میباشد تحت تاثیر قرار می دهد
در لایه میانی پوست طبیعی الیافی بافت همبندی بنام کلاژن و الاستین وجود دارند که توسط فیبروبلاستها ساخته میشوند
با وارد شدن آسیب به پوست(سوختگی یا در اثر بریدگی یا پارگی) این الیاف ازهم گسیخته شده و شکل طبیعی خود را از دست می دهند و در نتیجه سلول های سازنده ی آنها یعنی فیبروبلاستها به منطقه ی آسیب دیده فرا خوانده می شوند. دراصل این سلول ها مسول ترمیم زخم بوده و باعث به هم رسیدن لبه های زخم یا ناحیه ی آسیب دیده می شوند، ولی گاهی به هم خوردن تعادل فعالیت آنها منجر به ایجاد بافتی غیرطبیعی می گرددبه نام اسکار میشود.
در این موارد اسکار معمولاً به دو شکل کاملا متفاوت بروز پیدا می‌کند:
۱. اسکار هایپرتروفیک یا کلویید :
معمولا افراد این نوع اسکار را به عنوان گوشت اضافه می‌شناسند.
این نوع اسکار به صورت برآمدگی های قرمز رنگ و سفت وبرجسته و ضخیم در محل آسیب و گاهی حتی فراتر از محله آسیب بروز می‌کند و از محدوده ی زخم تجاوز می کند که گاهی همراه با درد و خارش و گاهی بدون علامت می باشد. برخی از نواحی بدن مانند گردن بازوها ،کتف و قفسه سینه بیشتر از سایر نواحی مستعد بروز اسکار هایپرتروفیک در اثر آسیب های جلدی می باشند.
بعضی افراد به طور ژنتیکی استعداد بیشتری برای اسکار هیپرتروفیک در محل آسیب پوستی دارند اما علاوه بر زمینه ژنتیکی فرد ، شدت و عمق آسیب ارتباط مستقیمی با احتمال بروز اسکار و شدت آن دارد.
روشهای مختلفی برای درمان اسکار هایپرتروفیک وجود دارد از جمله
کرایو تراپی یا فریز ،لیزرpdl،
تزریق کورتیکواستروئید داخل ضایعه که معمولا از تریامسینولون رقیق شده استفاده می شود
و در برخی موارد است لیزر co2 فرکشنال یا آر اف فرکشنال استفاده می شود در برخی موارد نیاز به ترکیب چند روش درمانی برای رسیدن به حداکثر پاسخ می باشد نکته مهم در درمان این اسکار ها این است که بیمار باید صبوری لازم برای تکمیل جلسات درمانی را داشته باشد و به طور منظم با فواصل ۳ تا ۶ هفته یکبار برای ادامه مراحل درمان به پزشک مراجعه نمایند.
در برخی موارد به شدت آسیب اولیه زیاد و عمیق می باشد ممکن است شاهد عوارض شدیدی نظیر دفرمیتی و بدشکلی و اختلالات حرکتی در اثر بروز اسکار در محل مفاصل باشیم.
اسکار آتروفیک :
اسکار آتروفیک به آن دسته از اسکار هایی می گویند که به صورت فرورفتگی، گودی و به اصطلاح چاله های پوستی تظاهر می یابد که معمولاً علت آن از بین رفتن بافت همبندی (کلاژن و الاستین) و عدم توانایی فیبروبلاست ها برای بازسازی آنها در زمان مناسب می باشد.
درمان این نوع اسکار نیز معمولاً نیاز به صبوری و انجام روش های مختلف درمانی دارد .در درمان این اسکارها از دو مرحله مهم برای درمان استفاده می شود:
مرحله ی اول : تخریب لایه سطحی و میانی پوست و ایجاد زخم و التهاب جدید با روش های استاندارد به منظور تحریک فیبروبلاست ها و کلاژن ها برای تحریک پروسه ترمیم زخم که به این واسطه به بهانه ی ترمیم زخم جدید لایه میانی پوست بازسازی شده و تحریک سنتز کلاژن و الاستین باعث پر شدن اسکارهای فرورفته قبلی و بهبود بافت و قوام پوست می شود.روشهای درمانی کاربردی در این مرحله شامل موارد زیر است : میکرودرم ابریژن،میکرونیدلینگ،برخی انواع پیلینگ،ساب سیژن،انواع لیزرها نظیر لیزرco2 fractional و یااربیوم erbiuma یا rf fractional آر اف فرکشنال.
مرحله دوم : کمک به سلول ها و مولکول های بافت همبندی لایه میانی پوست برای تولید مواد لازم برای سنتز کلاژن و بازسازی آن و پر کردن محل فرورفتگی اسکار ها مانند روشهایی چون مزوتراپی,prp ، تزریق چربی، تزریق فیلر های مختلف از جمله هیالورونیک اسید یا پلی کپرولاکتون.
اسکار آکنه :
گاهی ضایعات شدید و التهابی آکنه مانند موارد ندول و کیستیک که دردناک و قرمز و چرکی میباشند می توانند اسکارهای مختلفی از خود به جا بگذارند بنابراین بهتر است این بیماری را درمراحل اولیه و تحت نظر پزشک متخصص درمان کرد تا قبل از رسیدن به مرحله ی ایجاد اسکار بیماری کنترل شود.معمولا بر اساس نوع و عمق اسکار آکنه درمانهای مختلفی طبق نظر متخصص به کار گرفته میشوند که دستیابی به نتیجه خوب درمانی اغلب نیازمند مراجعه منظم و انجام چندین جلسه درمانی میباشد.
یک نکته حائز اهمیت این است که درمان اسکار توسط روشهای عیر استاندارد و افراد غیر متخصص نه تنها منجر به بهبودی نمیشود بلکه میتواند با تشدید ان همراه بوده و گاها عوارض جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد .
نکته مهم دیگر اینکه بسیاری از کرم ها و محصولاتی که به عنوان فرآورده هائی معجزه آسا برای از بین بردن اسکارها معرفی میشوند یا به روشهای مختلف برای آنها تبلیغ می شود اثرچندانی در کاستن یا بهبود این ضایعات ندارند و نمی توان به آنها امیدی بست.و به طور کلی درمان دارویی برای درمان اسکار معمولا کافی نبوده و نیاز به انجام پروسجرهای مختلف توسط پزشک برای دستیابی به نتایج مطلوب میباشد.
پیشگیری :
مهم ترین نکته برای پیشگیری از ایجاد اسکارها، کوشش در سالم نگاه داشتن پوست و جلوگیری از ایجاد هر آسیبی بر سطح آن است
معمولا بریدگی ها و زخم هائی که به سرعت و تحت نظر پزشک با بخیه زدن یا سایر روش های بستن زخم تحت درمان استاندارد قرار میگیرند، شانس کمتری برای تبدیل به اسکار را دارند. در مورد سوختگی ها باید دقت کرد که حتی موارد به ظاهر محدود و سطحی را نیز باید مهم تلقی کرد و از همان ابتدا با شستشوی منظم و مصرف داروهای موضعی یا خوراکی تحت نظر متخصص از آنها مراقبت کرد تا به سمت تشکیل اسکار نروند. این موصوع در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد اسکار هستند و نیز در برخی نواحی بدن مانند گردن ،بازوها ،قدام و خلف تنه اهمیت بیشتری دارد.
شما میتوانید سوالات خود را در مورد این مطلب در قسمت پرسش و پاسخ سایت و یا در اینستاگرام ما بپرسید.
تصاویر اسکار