تومور پوستی
تومورهای پوستی یاسرطان پوست به تومورها یا سرطان هایی می گویند که از سلول های پوستی منشاء می گیرند سه نوع بسیار شایع سرطان های پوستی شامل سرطان سلول قاعده ای یا بازال یا پایه ای پوست (BCC), سلول سرطان سنگ فرشی (SCC) وملانوما می باشد که معمولاً این سه نوع علاوه بر فاکتورهای ژنتیکی از در معرض آفتاب قرار گرفتن نیز ناشی می‌شوند معمولاً این نوع سرطانها به ویژه BCC و SCC به آهستگی رشد می کنند هر چند ممکن است به بافت اطراف خود آسیب برسانند یا باعث بروز بدشکلی های پوستی شوند اما متاستاز یا گسترش به نقاط دور دست و اعضای داخلی بدن یا مرگ در آنها نادر است معمولاً از نظر ظاهری شکل این تومورها به صورت برجسته شدن قسمتی از پوست بدون درد و گاهی همراه با خارش و گاهی بدون علامت می باشد که گاهی ممکن است سطح براقی داشته و زخمی نیز باشند و گاهی نیز عروق خونی شکننده کوچکی روی سطح آنها قرار دارد که به راحتی دچار خونریزی می شوند .معمولا احتمال انتشار سلول سرطان سنگفرشی به بافت‌های اطراف بیشتر است و در حالی که این مسئله در BCC کمتر دیده میشود در مورد ملانوم باید گفت که این تومور تهاجمی ترین وبدخیم ترین نوع سرطان پوست است که می‌تواند به ارگان‌های داخلی بدن نظیر چشم مغزو غده فوق کلیه و غیره نیز متاستاز داده و گسترش پیدا کند و از نظر ظاهری معمولاً ممکن است شبیه یک خال باشد یا به شکل یک تغییر رنگ قهوه ای شکل جدید که حاشیه نامنظم دارد و اغلب حاوی پیش ازیک رنگ میباشد و گاهی همراه با خونریزی و افزایش سایز ناگهانی یا تغییر شکل ناگهانی می باشد به طور معمول رنگ ملانوما قهوه‌ای یا سیاه می باشد اما در مواردی که به آنها آملاناتومیک ملانوما گفته می شود سلول ها فاقد رنگ دانه بوده و به رنگ صورتی یا قرمز دیده می شود.
عوامل ایجاد کننده تومورهای پوستی فوق :
- فاکتورهای ژنتیکی
- قرار گرفتن در معرض اشعه های فرابنفش خورشید که به دلیل نازک شدن لایه اوزون این مسئله اهمیت بیشتری پیدا کرده است
- استفاده از دستگاه‌های سولاربرای برنزه کردن
- ذکر این نکته اهمیت دارد که هم تماس های مزمن و طولانی مدت در دراز مدت با آفتاب مانند مشاغلی نظیر کشاورزان و هم تماس های شدید دوره‌ای مانند حمام آفتاب گرفتن می‌توانند عوامل مهمی برای سرطانهای پوست باشند
- نقص ایمنی به دلایل مختلف نیز ازعوامل تشدید کننده یا افزایش دهنده احتمال بروز کنسرهای پوستی می باشد
سایر انواع سرطان ها و تومورهای پوستی شامل تومورهای عروقی و تومورهای ادنکسال (تومورهای با منشاء فولیکول های مو) یا غدد پوستی , لنفوم پوستی و سایر موارد می باشند که این موارد تخصصی تر بوده و با بروز هرگونه برجستگی و یا تغییر رنگ در نقاط مختلف پوست خود بهتر است به متخصص پوست مراجعه نموده و به جای جستجو در فضای مجازی و پرسیدن از افراد غیر متخصص که بیشتر باعث سردرگمی و نگرانی شما می شود موضوع را با یک متخصص پوست در میان بگذارید تا در صورت لزوم معاینه و نمونه‌برداری لازم انجام شود و در این صورت که نگرانی وجود نداشته باشد به شما در این مورد اطمینان خاطر داده شود.
درمان
داروهای موضعی
درمان‌های موضعی مانند برخی کِرِم‌ها، ژِل‌ها و محلول‌ها مفید است. مثلا داروی ایمی‌کیمود با نام تجاری آلدارا، سیستم ایمنی بدن را تحریک به تولید ماده اینترفرون می‌کند تا به سلول‌های سرطانی حمله کنند. فلوروراسیل هم داروی دیگری است که در سرطانهای پوست به ویژه SCC استفاده میشود
جراحی
در این روش که با بی‌حسی موضعی اطراف تومور همراه است، توده، برداشته و بعد محل برش جراحی بخیه زده میشود.گاهی برای تومورهای بزرگ نیاز به پیوند پوستی وجود دارد . احتمال بهبود و درمان با کمک روش جراحی بیش از ۹۰ درصد است. از مزایای دیگر این روش امکان بررسی میکروسکوپیک بافت از نظر عمق و حاشیه ی درگیری میباشد.که تا حدود زیادی ، می‌توان از خروج کامل تومور مطمئن شد.
جراحی به روش موهس MOHS))
در این روش باز هم جراحی موضعی نواحی اطراف تومور وجود دارد و پزشک تومور را با بخش کوچکی از بافت سالم اطراف آن برمی‌دارد. بافت بلافاصله به کمک میکروسکوپ بررسی میشود و اگر بقایایی از تومور در بافت دیده شود، حاشیه اطراف تومور برداشته خواهد شد و حواشی تومور به‌دقت معاینه میشود. این چرخه ادامه پیدا می‌کند تا دیگر اثری از تومور باقی نماند. این روش درمانی پیچیده و پرهزینه است و برای تومورهایی انجام میشود که حفاظت از بافت سالم در اطراف تومور ضروری است و مرز تومور در آنها کاملا مشخص نیست. برای تومورهایی که قبلا درمان شده و بازگشت مجدد داشته‌اند و تومورهای خطرناک هم از این روش استفاده میشود.
پرتودرمانی
پرتو درمانی بین ۱۰ تا ۱۵ جلسه است. در این جلسات، اشعه با درجه زیاد به تومور و محدوده اطراف آن تابیده میشود. این روش برای کسانی مناسب است که نمی‌توانند از روش‌های جراحی استفاده کنند. از مزایای پرتودرمانی می‌توان به نبود تیغ و اسکار جراحی اشاره کرد. از معایب آن هم باید به این نکته اشاره کرد که نمی‌توان ناحیه تحت پرتودرمانی را برای اطمینان از رفع صد در صدی تومور آزمایش کرد. از این درمان نسبتا گران بیشتر برای افراد مسن استفاده میشود.
روش‌های دیگری مانند کریوسِرجری cryosurgery))
روش دیگری هم برای درمان وجود دارد که در آن بافت‌ها با منجمد شدن تخریب می‌شوند. یا روش دیگری موسوم به فوتوداینامیک تراپی (PDT) برای سرطان پوست استفاده میشود که در آن از داروهای مخصوص و نور آبی برای تخریب بافت‌های سرطانی بهره می‌برند. از این درمان‌ها برای افراد با سن بالا که شرایط جسمانی مناسبی برای جراحی ندارند استفاده میشود.
سوالات رایج درمورد سرطان پوست
مهم‌ترین عوامل بروز سرطان پوست چیست؟
رایج‌ترین عوامل خطرناکی که باعث بروز سرطان پوست می‌شوند به شرح زیر هستند:
قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس یا مواد شیمیایی خطرناک مانند آرسِنیک هم می‌تواند باعث بروز سرطان پوست شود.
برخی از عفونت‌های مقاربتی مانند زگیل تناسلی هم منجر به سرطانهای پوست می‌شوند.
افرادی که سابقا به نوعی از سرطانهای پوست دچار بوده‌اند، به‌احتمال ۲۰ درصد، دو سال بعد از ابتلا، به نوع دیگری از سرطان پوستی دچار می‌شوند.
افراد مسن، بیشتر به سرطان پوست دچار می‌شوند
علت سرطان پوست چیست؟
به‌جز مواردی نادر، بیشتر سرطانهای پوستی ناشی از جهش‌های DNA است که به واسطه قرار گرفتن سطح پوست در اشعه فرابنفش به وجود می‌آیند. به نظر می‌رسد، بیشتر سرطانها از سوی سیستم ایمنی بدن کنترل می‌شوند و بیماری‌هایی خودایمنی هستند؛ یعنی سیستم ایمنی بدن، اجازه تولید سلول‌های بدخیمی را می‌دهد که موجب شکل‌گیری تومورها می‌شوند.
وجود خال‌ها چه زمانی خطرناک و نشانه سرطان است؟
وجود خال‌ها روی صورت معمولا نگران‌کننده نیست و به‌ندرت سرطانی می‌شوند. خال سرطانی و خطرناک به ملانوما تبدیل میشود. بعضی خال‌ها موسوم به خال‌های دیسپلاستیک، یک مرحله قبل از وقوع سرطان به وجود می‌آیند. این خال‌ها کمی با خال‌های عادی فرق دارند و به نظر غیرعادی می‌رسند. مثلا در شکل آنها تقارن وجود ندارد، مرزهای مشخصی ندارند، رنگشان تغییر می‌کند و قطرشان زیاد میشود. تغییرات دیگری هم در خال‌های ملانوما به وجود می‌آید. خال‌ها هیچ‌وقت به کارسینوم سلول سنگفرشی یا سرطانهای سلول پایه‌ای تبدیل نمی‌شوند
سرطان پوست معمولا در کدام نواحی بدن ایجاد میشود؟
سرطان پوست معمولا در قسمت‌هایی از پوست ظاهر میشود که طی سال‌ها بیشتر از بخش‌های دیگر بدن در معرض نور خورشید هستند. مثلا صورت، بینی، گوش‌ها، پشت گردن و پوست سر بیشتر در معرض نور خورشید است. در نواحی دیگر بدن مانند پشت، سینه و به طور کلی قسمت‌هایی که در معرض نور خورشید نیستند، کمتر می‌توان شاهد بروز سرطان بود. اما به طور کلی احتمال وقوع سرطان پوست در هر بخش از بدن به قوت خود باقی است.
تشخیص سرطان پوست چگونه انجام میشود؟
متخصص پوست با معاینه پوست، اقدام به تشخیص سرطان می‌کنند. در بسیاری از موارد، معاینه ظاهری پوست برای تشخیص کافی است. نمونه‌برداری یا بیوپسی پوست برای بررسی ابتلا به سرطان هم روش دیگری است که پزشکان از آن استفاده می‌کنند. که در آن بخش کوچکی از تومور برداشته میشود و برای بررسی با میکروسکوپ به ازمایشگاه جهت بررسی توسط پاتولوژیست (متخصص آسیب‌شناسی بافتی) ارسال میگردد. پاتولوژیست‌ها با توجه به ویژگی‌ها و مشخصات تومور به تشخیص نوع و وضعیت تومور کمک می‌کنند.
درمان سرطان پوست توسط کدام متخصصان انجام می شود؟
تشخیص و درمان سرطانها و تومورهای پوستی بر عهده ی متخصصان پوست است. پزشکان دیگر با معاینه بیمار متوجه علائم سرطان می‌شوند، اما برای درمان و معاینه بیشتر نیاز به مراجعه به متخصصان پوست وجود دارد. گاهی برای جراحی برخی انواع تومور ( بنا به صلاحدید متخصص پویت ) ممکن است همکاری یک متخصص جراحی پلاستیک نیاز باشد.
آیا امکان پیشگیری از سرطان پوست وجود دارد؟
بسیاری از سرطانها با دوری از محرک‌های ایجاد آنها قابل پیشگیری هستند . برای پیشگیری از سرطان پوست هم می‌توان از کرم‌های ضدآفتاب و لباس‌های محافظ در مقابل نور خورشید استفاده کرد. ضمن اینکه در ساعات اوج تابش نور خورشید یعنی نُه صبح تا سه بعدازظهر در معرض این نور قرار نگرفت. والدین باید از کودکان در مقابل نور خورشید محافظت و همه افراد باید از آفتاب گرفتن طی ساعات طولانی پرهیز کنند.
تأثیر کرم ضدآفتاب و ویتامین D بر پیشگیری از سرطان پوست
منبع اصلی فلال شدن ویتامین D در بدن نور خورشید میباشد. برخی از افراد معتقدند، استفاده از ضدآفتاب‌ها مانع از رسیدن نور خورشید به بدن میشود، چنین عقیده‌ای مطرود است. زیرا میزان نور خورشید مورد نیاز برای فعال شدن ویتامین dتابش دو بار در روز هر بار ۱۰ دقیقه به سطح پشت دستها میباشد. و نباید به خاطر ویتامین دی که با این مقدار کم تابش تامین میشود کل بدن را در معرض اشعه مضر فرابنفش خورشید قرار داد.
سوالات خود را در مورد این موضوع می توانید درقسمت پرسش و پاسخ سایت یا اینستاگرام با ما مطرح نمایید .