اگزما

اگزما

اگزمای پوستی (درماتیت) یک واژه برای توصیف التهاب پوست است که با علایم و تظاهرات مختلفی و به دلایل مختلف میتواند بروز کند  . التهاب ،قرمزی،پوسته و خارش از علائم اصلی پوست دچار اگزما میباشند.اما گاهی ضایعات تاولی و مترشحه نیز دیده میشود.

اگزماا واگیردار نبوده و معمولا خطرناک نمی‌باشد. با این حال، می‌تواند موجب ناراحتی  یمار و افت کیفیت زندگی شود. ترکیبی درمانهای دارویی و ررعایت برخی نکات و توصیه ها میتواند در کاهش علائم و بهبود وضعیت موثر باشد.

انواع اگزما :

اگزمای پوستی تماسی : این حالت میتواند  در مناطق مختلفی  از بدن بروز کند که در تماس با مواد تحریک کننده پوست قرار گرفته است.( که لیست بلند بالایی از این مواد وجود دارد : سیمان، فلزاتی مانند نیکل،برخی مواد شیمیایی، رنگها،عطر،لوازم آرایشی، مواد شوینده و …. ) .بنابراین برخی مشاغل مانند آرایشگرها و کشاورزان و کارگران ساختمان ،پزشکان،پرستاران،دندانپزشکها،کارگران معدن و آشپزها به علت  تماس روزمره با مواد محرک احتمال ابتلا به اگزمای دست در این افراد بیشتر است.

این نوع  اگزما میتواند به صورت  قرمزی و پوسته ریزی  همراه با سوزش یا خارش  و حتی در انواع شدید تاول بروز کند.

شدت درماتیت یا اگزمای  بسته به نوع تماس، نوع ماده و  فرد مبتلا متفاوت است.

راه اصلی تشخیص با معاینه ی پزشک و گرفتن شرح حال دقیق از بیمار است اما گاهی ممکن است بنا به صلاحدید پزشک نیاز به تستهای تکمیلی نظیر پچ تست patch testیا بیوپسی ( نمونه برداری )باشد.

درمان:

در بسیاری از موارد اگزما یک سیر مزمن عود کننده دارد بنابراین یکی از اصلی ترین راههای درمان و پیشگیری از ازاین نوع اگزما یافتن عامل محرک و پرهیز یا به حداقل رساندن تماس با آن میباشد.

مصرف برخی پمادهای ضد التهابی مانند کورتیکواسترویید ها و مرطوب کننده های طبی که توسط پزشک تجویز میشوند و تغییر شوینده به انواع باphخنثی به جایphقلیایی و در برخی موارد مصرف داروهای خوراکی نظیر آنتی هیستامین ها و ندرتا داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی تحت نطر متخصص پوست نیز میتواند کمک کننده باشد.

علاوه بر مصرف داروهای فوق رعایت نکات زیر در کاهش علایم و حملات عود و شعله وری اگزما بسیار موثر است :

استفاده از آب ولرم یا سرد و شوینده ملایم و باph خنقی و ترجیحا گلیسیرینه یا کرمدار جهت شتشو

استفاده مکرر و مرتب از مرطول کننده های طبی و ترجیحا غیر عطری  ( حدود ۱۵ بار در روز ) یک نکته در مورد مرطوب کننده ها این است که مرطوب کننده باید بلافاصله بعد از شستن  استفاده شود به خصوص بعد از استحمام زمانی  که  هنوز بدن و دست ها نم دار هستند.

کاهش تماس مستقیم با شوینده ها و سایر مواد محرک

حتماً  برای ظرف شستن زیر دستکش لاستیکی

دستکش نخی پوشیده شود، وقتی دستکش نخی خیس شد حتماً مجدد تعویض شود.

برای آشپزی یا سایر کارهایی که تماس دست با مواد محرک وجود دارد از دستکش لاتکس استفاده نمایید.

قبل از شستشو حتماً انگشترهای دست خارج شوند.

درماتیت آتوپیک:

این بیماری جز دسته ی بیماریهای آلرژیک قرار دارد که زمینه ی ژنتیکی در استعداد ابتلا به آن نقش دارد و وقتی یک یا هردو والد درگیر این بیماری باشند احتمال ابتلا فرزند بیشتر خواهد بود.

درماتیت آتوپیک  میتواند در هر سنی اتفاق افتد اما بیشترین شیوع آن در نوزادان و کودکان کم سن  است. ضایعات پوستی بسیار  خارش دار  هستند. وضعیت بیمار معمولا در دوران کودکی و گاهی تا سن بلوغ و نهایتا 25 سالگی بهتر می­شود اما در ۶۰درصد موارد درجاتی از درماتیت  در تمام طول زندگی باقی می­ماند . خارش، ترشح و پوسته پوسته شدن بیشتر روی صورت و سر اتفاق می­افتد با وجود می تواند در هر جای دیگری نیز ظاهر شوند.

در نوزادان  معمولا  صورت( لوپهای قرمز و زبر و خشک) ، گردن، پوست سر، آرنج و زانوها درگیر هستند . در کودکان، علائم معمولا روی پشت زانوها، کناره های گردن، اطراف دهان و مچ دست ها و دست ها بروز میکند.

سطح داخلی چین آرنج ها پشت زانو ها و سایر چین های بدن نیز از سایر نواحی شایع درگیری به ویژه در سنین بالاتر  هستند.

در موارد التهاب و خارش شدید ممکن است خاراندن منجر به عفونی شدن ضایعات شود.

برخی موارد  درماتیت آتوپیک با آسم همراهی دارند اما لزوما در همه ی افراد این همراهی دیده نمیشود.

برخلاف تصور افراد پرهیز های غذایی در کاهش علائم چندان موثر نیست و فقط تعداد محدودی از مواد غذایی آن هم در برخی موارد میتوانند منجر به بروز یا تشدید علائم شوند  از جمله شیر گاو،ماهی و سایر غذاهای دریایی،بادام زمینی. در مورد خانمهای بارداری که خودشان مبتلا به درماتیت آتوپیک هستند توصیه میشو برای پیشگیری از ابتلا نوزاد در طول دوران بارداری و شیردهی از مصرف مواد غذایی فوق خودداری کنند.

برخی عوامل محیطی نظیر اب و هوای سرد و خشک و

گرد و غبار و مواد جاذب گرد و غبار نظیر بالشهای پر، شال گردنهای پشمی، بالشها یا تشکهای پر شده از پشم شیشه ، فرش، پرده­ها، بعضی اسباب بازیها و لباسهای پشمی ویا سایر بافته­های زبر و خشن می­توانند باعث بدتر شدن وضعیت شوند.به این افراد توصیه میشود که از لباسهای نخی استفاده نموده و از شستشوی بیش از حد بدن ( باعث خشکی پوست ) خودداری نمایند و در صورت امکان در محیط زندگی دستگاه بخور سرد برای حفظ رطوبت به ویژه در فصول سرد و خشک سال استفاده نمایند و به طور مکرر از مرطوب کننده ها استفاده نمایند. این افراد باید برای استحمام از دوش آب ولرم و نه داغ استفاده نمایند.برای جلوگیری از عفونت ثانویه ناشی از خاراندن ناخنها کوتاه نگه داشته شود.حتی الامکان بدن فرد خنک نگه داشته شود و از پوشیدن بی از حد لباس و تعریق پرهیز شود.

برای درمان از داروهای موضعی نظیر کورتیکواستروئیدها ، کلسی نورین ها و مرطوب کننده های طبی مختلف و در موارد شدیدتر از  داروهای سیستمیک نظیر آنتی هیستامینها و گاها موارد سرکوبگر سیستم ایمنی برای کنترل خارش تجویز میشود. آنتی­بیوتیک خوراکی در صورت عفونت باکتریال ثانویه­داده می شود. در برخی موارد نور درمانی با اشعه فرابنفش لازم است. تا حد امکان باید از کورتیزون خوراکی  اجتناب کرد. اما ندرتا  اگر  سایر اقدامات شکست بخورند ، ممکن است پزشک برای مدت کوتاهی دوز خاصی از  کورتیکواستروئیدهای سیستمیک مثل کورتیزون را تجویز کند.

درماتیت سبورییک:

کلمه “سبو” به معنی چربی میباشد و سبورییک یعنی نواحی چرب پوست که غدد سباسه ی بیشتری دارد مانند سر و صورت و  وسط قفسه ی سینه …..

درماتیت سبورییک بیماری شایعی است که عامل آن تکثیر بیش از ح  و یا واکنش افراطی سیستم ایمنی به  نوعی قارچ به نام «مالاسزیا» است که  با بدن انسان همزیستی دارد. درماتیت سبورئیک در افراد با برخی  بیماریهای  زمینه‌ای مانند پارکینسون ، HIV شایعتر و شدیدتر است .فاکتورهایی نظیر خستگی مفرط و استرس نیز گاهی می‌تواند باعث بروز ناگهانی و یا تشدید درماتیت سبورئیک شود. این عارضه در آب و هوای سرد بیشتر از آب و هوای گرم شایع است و گاهی در فصول تغییر( بهار و زمستان) فصل عود میکند.معمولا درماتیت سبورییک  ارتباطی با رژیم غذایی فرد ندارد.

درماتیت سبورییک با طیف وسیعی از علائم میتواند بروز کند و علائم فرد به فرد از پوسته و شوره های خفیف کف سر تا قرمزی خارش و التهاب و پوسته شدید سر،داخل و پشت گوشها،چین کنار بینی،بین دو ابرو ،ناحیه ی ریش در آقایان و در برخی موارد قفسه ی سینه متغیر است.

برای درمان از شامپوها،کرم ها و محلول های ضد قارچ و ضد التهابی نظیر ترکیبات سلنیوم سولفاید،زینک پیریتیوم،کتوکنازول،سیکلوپیروکس،کلوتریمازول،بتامتازون،کلوبتازول و برخی داروهای مهارکننده ی کلسی نورین شامل پیمکرولیومس،تاکرولیموس طبق تشخیص و صلاحدید متخصص استفاده میشود.

نظرات و سوالات خود را در مورد این مطلب در قسمت پرسش و پاسخ سایت یا در اینستاگرام ما مطرح نمایید.